مقایسه بین ادبیات شرقی و ادبیات غربی موضوع گسترده‌ای است و ممکن است به انواع مختلفی از ادبیات در هر دو منطقه اشاره داشته باشد. در اینجا، تعدادی از تفاوت‌ها و مشابهت‌ها بین ادبیات شرقی و ادبیات غربی را بررسی خواهیم کرد:
1. زمینه تاریخی و فرهنگی:
- ادبیات شرقی معمولاً با فرهنگ‌ها و تاریخ‌های شرقی مرتبط است، مثل ادبیات عربی، فارسی، ترکی و چینی.
- ادبیات غربی به تاریخ و فرهنگ‌های اروپایی و آمریکای شمالی مرتبط است.
2. زبان و نوشتار:
- زبان‌های متداول در ادبیات شرقی عربی، فارسی، اردو و بسیاری از زبان‌های آسیایی مانند چینی هستند.
- ادبیات غربی از زبان‌های متنوعی چون انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و زبان‌های دیگر استفاده می‌کند.
3. تم و موضوع:
- ادبیات شرقی به موضوعات مذهبی، تاریخی، اجتماعی و فلسفی تاکید دارد. شعر و داستان‌های عاطفی و تأملی نیز در آن دیده می‌شود.
- ادبیات غربی موضوعات متنوعی از جمله رمان، شعر، نمایشنامه، علمی-تخیلی، و موضوعات اجتماعی و سیاسی را پوشش می‌دهد.
4. ساختار و شیوه‌ها:
- ادبیات شرقی اغلب به شکل‌ها و متره‌های شعری سنتی یا نثر مذهبی نوشته می‌شود.
- ادبیات غربی از انواع مختلفی از شیوه‌ها و ساختارها استفاده می‌کند، از شعر غنایی تا رمان رئالیستی و نمایشنامه تئاتر.
5. نگرش به زمان و فضا:
- ادبیات شرقی ممکن است به زمان‌های گذشته و مواقع دور از ما تمرکز کند و معمولاً دارای المان‌های زمانی می‌باشد.
- ادبیات غربی ممکن است به موضوعات معاصر و زمان‌های معاصر ما توجه بیشتری داشته باشد.
6. تأثیرات فرهنگی و تطور:
- ادبیات شرقی تأثیراتی از ادبیات اسلامی و شعر و ادب کلاسیک شرقی دارد.
- ادبیات غربی تحت تأثیر اسطوره‌ها، ادبیات یونان باستان و تراژدی‌های کلاسیک و همچنین دیگر فرهنگ‌های جهانی قرار گرفته است.
به دنبال ادامه مقایسه بین ادبیات شرقی و ادبیات غربی، می‌توانیم به برخی دیگر از تفاوت‌ها و مشابهت‌ها بین این دو نوع ادبیات اشاره کنیم:
7. نگرش به عقل و عاطفه:
- ادبیات شرقی به عنوان نماینده‌ای از ادبیات عاطفی و روحانی شناخته می‌شود که به عواطف و احساسات انسانی تاکید دارد.
- ادبیات غربی به عنوان نماینده‌ای از ادبیات راشدتر و منطق‌مدار شناخته می‌شود که به عقل و استدلال منطقی توجه دارد.
8. تاثیر تکنولوژی و تغییرات اجتماعی:
- ادبیات غربی ممکن است به تکنولوژی، تغییرات اجتماعی، و تحولات علمی بیشتر توجه کند و از آنها به عنوان عناصر داستانی استفاده کند.
- ادبیات شرقی ممکن است به تقلید از معتقدات و اصول سنتی بپردازد و تغییرات اجتماعی و تکنولوژیکی را کمتر در داستان‌های خود جای دهد.
9. تأثیر محیط طبیعی و جغرافیا:
- ادبیات شرقی ممکن است به توصیف مناظر طبیعی و جغرافیای خاص مناطق خود توجه کند و آنها را به عنوان قسمتی از داستان خود در نظر بگیرد.
- ادبیات غربی نیز تاثیرات محیط طبیعی و جغرافیایی را در آثار خود ادغام می‌کند، اما اغلب با تأکید بر روایت‌های انسانی و روابط انسانی می‌باشد.
10. تعامل با دیگر فرهنگ‌ها:
- ادبیات شرقی به عنوان نماینده‌ای از تعامل‌های فرهنگی بین ادیان و فرهنگ‌های مختلف شناخته می‌شود.
- ادبیات غربی نیز به تعامل‌های فرهنگی و تأثیرات فرهنگ‌های دیگر از جمله شرقی و شمالی در آثار خود پرداخته است.
با ادامه مقایسه بین ادبیات شرقی و ادبیات غربی، می‌توان به برخی نکات دیگر پرداخت:
11. نگرش به خانواده و جامعه:
- ادبیات شرقی معمولاً به نقش خانواده، جامعه و انسان‌ها در قالب ارتباطات اجتماعی و اختلافات انسانی توجه می‌کند.
- ادبیات غربی نیز به موضوعات خانواده و جامعه توجه دارد، اما ممکن است به صورت مختلفی آنها را مورد بررسی قرار دهد.
12. نگاه به جهان و زندگی:
- ادبیات شرقی معمولاً به جهان و زندگی به عنوان یک تجربه دینی و روحانی نگاه می‌کند و تأملات فلسفی در مورد معنای وجود انسان را دارد.
- ادبیات غربی نیز به موضوعات زندگی و معنای آن توجه دارد، اما ممکن است به صورت علمی-تخیلی یا رئالیستی به این مسائل نگاه کند.
13. تأثیرات اجتماعی و سیاسی:
- ادبیات شرقی معمولاً تأثیرات اجتماعی و سیاسی را به عنوان جزء اصلی داستان‌ها و شعرها جای می‌دهد، به ویژه در ادبیات معاصر.
- ادبیات غربی نیز تأثیرات اجتماعی و سیاسی را در آثار خود بازتاب می‌دهد و از داستان‌های سیاسی گرفته تا آثار اجتماعی معاصر را به نمایش می‌گذارد.
14. نمادها و مفاهیم:
- هر دو ادبیات شرقی و غربی دارای مفاهیم و نمادهای خود هستند که به تاریخ و فرهنگ خودشان مرتبط هستند. مثلاً، در ادبیات شرقی، گلاب به عنوان نمایانده‌ای از زیبایی و عشق شناخته می‌شود. در ادبیات غربی نیز مفاهیمی مانند آینه، ساعت‌ها، و رنگ‌ها به عنوان نمادهای مهم تلقی می‌شوند.
15. تأثیرات هنرهای دیگر:
- هنرهای دیگر مانند نقاشی، موسیقی، و معماری نیز تأثیراتی بر ادبیات هر دو منطقه داشته‌اند. برای مثال، هنرهای شرقی مانند فرش‌بافی و گلیم‌بافی به ادبیات شرقی تأثیر می‌گذارند.
- هنرهای غربی مانند نمایشنامه و سینما نیز به ادبیات غربی تأثیر می‌گذارند.
در نهایت، این مقایسه بین ادبیات شرقی و ادبیات غربی نشان می‌دهد که هر دو نوع ادبیات دارای تنوع و ثرایت‌های خود هستند. تفاوت‌ها و مشابهت‌ها در ادبیات این دو منطقه به تاریخچه، فرهنگ، فلسفه، و تجربه‌های انسانی مرتبط با هر منطقه بازمی‌گردد و نشان می‌دهد که ادبیات چگونه نماینده‌ی توجه‌ها و ارزش‌های مختلف فرهنگی و انسانی می‌باشد.
